۱۳۸۸ مرداد ۱۴, چهارشنبه

نقد فیلم: کلوب زد وخورد fight club

Fight Club
دو گانگی شخصیت های سرخورده مهاجم نخستین بازتابی است که از ساخته استادانه دوید فینچر بر ذهن ما مینشیند. تقابل روحیه خشونت طلب یک کارمند خاکستری نا موفق و درمانده، در برابر نرم ها و آداب جامعه و کار، از او یک انسان قانون ستیز و بیرحم میسازد. او که در تنهایی کامل بسر میبرد و نقل کننده داستان است، با نماد خیالی عصیانگر خویش همرای شده و از سلول تابو ها و واهمه های اخلاقی و اجتماعی به بیرون می گریزد. این دو که یکی گم شده و دیگری راهنما است در جدالند. جدال بر سرراه دست یابی به پیروزی یک که انها را به پیروزی نهایی میرساند. پیروزی یک همان غلبه بر دو همخانه ی دیرینه درماندگی است : درد و رنج. درد جسمی و رنج روحی. از این دو نباید هراسید و از این دو نباید فرمان برد. درد جسمی را باید در میان مشت های گره خورده جمع کرد و بر حریف کوبید. از هر ضربه ای که به تن می نشیند باید طغیانی را در درون پروراند – همچون نطفه حرامی در کنار مرگ جنین ناتوان انسان. رنج اما از انسوی پوست نیست. همه از درون است. انرا باید در نطفه سوزاند چه با درد چه بیدرد. باید در آینه خیره شد و گفت : من تاب رنج ندارم، پس حتی با درد انرا از خود دور میکنم.
بازی گیرا و پر انرژی برد پیت و ادوارد نورتون خود این مسیر گذر از درد و رنج را برای بیننده فیلم سراسر تنش میسازد. تنشی که همچون رخوت پس از کار زیاد بیننده را بر سر جای خود می نشاند. چالش و کل کل کردن بیننده با درون خویش در کنار تصاویر خشن فیلم کاری زیاد از بیننده مطالبه میکند. باید که در درون خشو نت زیسته باشی تا با تحسین از پس دیدن و لمس کردن داستان فیلم بر آیی: سیر پیچیده روان ادمی از لابلای کلاف درماندگی، ترس و نا امیدی.
گفتیم که شخصیت اصلی داستان در شروع از دو گانگی خود بیخبر است و انرا رد میکند. هم اوست که با او داستان آ غاز میشود و نمودی از سرخوردگی و انتقام و بی هدفی است. وانمود جان یافته شخصیت او همانا راهبری است که جز درد و رنج سدی دیگر در این وادی نمی شناسد و راه پیروزی بر انها را نیز یافته است : زد و خورد و تمرین های کشنده جسمانی تا انجا که هیچ نیرویی نتواند یارای ایستادن در برابر او را داشته باشد. اما داستان به همین زیگزاگ سایه روشن های روان اکتفا نمی کند، بلکه به یک زیر زمین مخوف و دهشتناک راه میابد. زیر زمینی که من متولد دهه شصت خورشیدی تا بیاد دارم در گوشه و کنار جهان انرا خاک باروری میدانستند که باغ سعادت و خوشبختی را در دل خود داشت. و هنوز هستند بسیاری که از این زیر زمین بیرون نمی آیند.
این دو، یکی استوار و دیگری مردد، کلوبی را برای آموزش زد و خورد دایر میکنند. راهبر که خود کار کشته می نماید چه در جایگاه مهاجم و چه در جایگاه مدافع حریفان را به عجز و ناتوانی معترف میسازد. به آنان می آموزد قدرت در دستهای روحیه سر سخت و نترس است، نه در مشت های اهنین و سنگین تردید و سرانجام اندیشی. تردید در بردن و یا باختن همه چیز رمز پیروزی در هر نبرد ترسناک است. كلوب جوانانی را پرورش و تربیت میدهد. آنان را اماده برای رویارویی با سخت ترین درد ها و تهدید ها میسازد. و همزمان به آنان می آموزد راه دست یابی به پیروزی نهایی تنها مبارزه تا مرز مرگ نیست بلکه فرمانبرداری بی چون و چرا از راهبر است. روش آموزش نیز همان شستشوی مغزی است. نا باوری ها ی اعضای کلوب به یقینی تبدیل میگردد که جرات نگاه به بیرون را از روزنه ی دالان زیر زمین هم ندارد. ‌همه نگهبان همه هستند.
راهبر کلوب، که اکنون فاصله ی زیادی با ان وانمود استوار سر خوردگی دارد، بر آن میشود که مرکب قدرت را هم تجربه کند. اکنون کلوب زد و خورد پتانسیل های یک گروه زیر زمینی کامل و تمام را دارد. آنچه که برای تجربه ترس و خشونت جذاب می نمود اکنون به قطاری خروشان از آرزوها و امیال تبدیل می شود. رویای قدرت در کنار نظم کوری که تمکین اجباری را می ستاید کلوب را آماده تمرین گروگانگیری، باج ستانی و ایجاد ترور میکند. در پروسه بلند مدت اما، بروز نا همخوانی ها و دگر اندیشی ها در انتظار کلوب است. تا انجایی که دو موسس اولیه کلوب در مقابل هم قرار میگیرند. سرخوردگی عصیان مدار که دیگر حتی جنس خودش را هم نمی شناسد در برابر همتای قدرت مدار شجاع خود می ایستد. جدال خونین این دو را دوربین های مخفی یک پارکینگ نظاره میکنند. یک مرد جوان را دوربین ها نشان میدهند که با خود زد و خوردی دیوانه وار دارد. او همان کارمند نا توان اول فیلم است.
برنده جدالهای خونین انتهای فیلم روی سرسخت و انعطاف ناپذیر شخصیت داستان است. او تظاهر به قدرت و تحقیر سرخورده را تا آن جایی ادامه میدهد که تنها یک چاره برای حریف باقی میگذارد، خود کشی. شخصیت سست و متزلزل آغاز فیلم اینک در حضور وانمود سرسخت خود، لوله اسلحه را به دهان برده و ماشه را میکشد. آنکه جان می بازد و میمیرد یکی از آن دو است: وانمود سر سخت که گمان میکند گلوله مغز او را هم متلاشی کرده است. لحظه ای که روی آرامش طلب شخصیت، که بیزار از خشونت و ترور شده است، در مقابل روی خشونت طلب شخصیت می ایستد، هم اوست که پیروز نهایی است و این داستان را پایان می بخشد.
در حوصله این متن نیست که دیگر چاشنی های تم فیلم را هم بشکافیم. از جمله ساختن صابون از اجساد انسانها و نقش زن و جایگاه زن در کنار این شخصیت های داستان.
محسن ذاکری هفدهم اردیبهشت هزار و سیصد و هشتاد و یک

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر